مقدمه
هر یک از گیاهان برای داشتن رشد مطلوب نیاز به شرایط خاصی از نظر شدت نور، دمای روزانه، دمای شبانه، میزان رطوبت نسبی هوا و رطوبت خاک دارند. برای تولید و پرورش تجاری گیاهان با کیفیت بالا و در تمام طول سال باید شرایط محیطی مطلوب به همراه کنترل عوامل خسارت زا نظیر باد، طوفان های ویرانگر، سرما و یخبندان و ..... از طریق ساختمانی بنام گلخانه هستیم که به عنوان محیط کنترل شده مطرح میگردد و با توجه به نیاز روزافزون بازار، چه از نظر تولید گل و گیاهان زینتی و چه از نظر سبزیجات و صیفی جات خارج از فصل این روش تولید امروزه به یکی از سود آورترین بخشهای کشاورزی تبدیل شده است که البته سرمایه گذاری اولیه فراوانی را نیز طلب میکند. با توجه به سرمایه گذاری زیادی که در این زمینه صورت میگیرد فقدان مدیریت صحیح در احداث گلخانه، انتخاب مکان، نوع گلخانه و پوشش آن باعث عدم بهره وری مناسب از سرمایه و امکانات خواهد شد .
تعریف گلخانه
گلخانه یاGreen house به فضای محدودی اطلاق میشود که قابلیت کنترل شرایط محیطی مناسب را برای رشد گیاهان از نواحی مختلف در طی فصول مختلف یک سال داشته باشد. طبق این تعریف از جمله عملکرد گلخانه، فراهم کردن شرایط محیطی لازم و مورد نیاز محصولی معین است.گلخانه ها بر حسب اینکه چه نوع مصالح ساختمانی در آنها بکار برده شده است به نوع ثابت و متحرک تقسیمبندی میشوند.گلخانه های ثابت، به گلخانه هایی گفته میشود که مصالح ساختمانی بکار رفته در آنها از جنس پایدار و با دوام باشد. پس باید سالیان سال از آنها استفاده کرد .
انواع پوششهای گلخانه ای
مهمترین خصوصیت پوشش گلخــــــــانه این است که بیشترین مقدار نور و حرارت آفتاب را از خود عبور داده و به گیاه برساند. در هیچ یک ازانواع پوششها انتقال نور و حرارت صد درصد نیست زیرا در هر حال مقداری از نور، منعکس شده و یا جذب پوشش میشود. بین پوششهای مختلف شیشه از نظر عبور نور مقام اول را دارد و نایلون گلخانه بعد از شیشه در مقام دوم قرار دارد .
شیشه :
تا قبل از سال 1950 فقط گلخانه های شیشه ای وجود داشت امروزه این گلخانه هاپرهزینه ترین نوع گلخانه محسوب میگردد .چون مصرف سوخت در این گلخانه ها بالاست، نیاز به اسکلت های محکم دارند. بسته به پهنای گلخانه از اسکلتهای مختلفی میتوان برای بنای آن استفاده نمود. در پهنای کمتر از 6 متر اسکلت چوبی بدون نیاز به ستونهای میانی قابل استفاده است. برای گلخانه هایی با پهنای تا حدود 12 متر اسکلت لوله ای بدون نیاز به ستون های عمودی وسط قابل کاربرد هستند ولی بایستی برای استحکام به قاب پنجره ها متصل شوند .
کیفیت و مرغوبیت شیشه و نیز ابعاد آن در میزان عبور نور تأثیر دارد. هر چه درصد آهن در شیشه بیشتر باشد، شیشه کدرتر شده و درصد نور کمتری را از خود عبور میدهد. قطعات بزرگتر شیشه از نظر عبور نور بهتر از قطعات کوچک است زیرا به قاب آهنی یا چوب کمتری نیاز دارد و سایه اندازی کمتری در گلخانه انجام میشود. ولی شیشه های بزرگ در برابر برف و باد مقاومت کمتری دارند و زودتر میشکنند. درز بین شیشه ها و قالبهای فلزی اکثراً مقداری هوا را از خود عبور میدهند. به همین دلیل پوشش شیشه ای دائماً تهویه مختصری در گلخانه ایجاد نموده و به علت خارج کردن رطوبت اضافی کمتر از نایلون گلخانه عرق میکند .
امروزه گلخانه با پوشش شیشه ای از پرهزینه ترین انواع گلخانه ها است و اگر چه چنین ساختمانهایی صد سال یا با نگهداری صحیح حتی بیش از این دوام میآورند ولی هزینه بالای ساخت و نگهداری آنها به اضافه مشکلتر بودن احداث آنها نسبت به نایلون های گلخانه ای سبب شده است که اکثر تولیدکنندگان محصولات گلخانه ای روی به استفاده از این پوشش پلاستیک ی بیاورند .
پوششهای پلاستیک ی :
پوششهای پلاستیک ی میتواند از جنس پلی اتیلن، پلی استر، پلی کلرید وینیل (P.V.C) پلی فلوئوریدوینیل ( (P.V.F باشد. از مزایای این پوششها عدم نیاز به اسکلتهای سنگین وکاهش هزینه گرم کردن تا حدود 40% نسبت به گلخانه های شیشه ای یک لایه است. امروزه گلخانه های پلاستیک ی درصد بالایی از گلخانه های دنیا را به خود اختصاص میدهند. اغلب پوششهای پلاستیک ی از نوع پلی اتیلن بوده که معمولاً به ماده مقاوم کننده در مقابل اشعه ماورای بنفش (UV) آمیخته شده اند که در این صورت طول عمر آنها تا حدود 3 سال قابل افزایش است و این محصول با کیفیت بالا در شرکت پلاستیک کار تولید میشود .
امروزه به دو دلیل از نایلون گلخانه پلی اتیلن استفاده میشود :
1- این پلاستیک را میتوان روی اسکلتهای دائمی گلخانه به کار برد که خود صرفه جویی قابل ملاحظه ای با توجه به هزینه گلخانه های شیشه ای است. حتی میتوان نایلون را روی اسکلتهای کم دوام نظیر آنهایی که در گلخانه های کوآنست بکار میروند مورد استفاده قرار داد .
2- هزینه حرارتی این گلخانه ها در مقایسه با گلخانه های یک لایه ای یا گلخانه های FRP به میزان 40% پائین تر است .
پلی اتیلن بیشترین مورد استفاده را در پوشش گلخانه ها دارد. تقریباً تمام گلخانه های اخیر دولایه اند. لایه بیرونی معمولاً6 mm ضخامت دارد. درحالیکه لایه دورنی ممکن است0.1-0.5mm ضخامت داشته باشند. پلی اتیلن مورد استفاده برای پوشاندن گلخانه حاوی ماده ضد (UV) (اشعه ماورای بنفش) هستند. درغیراینصورت چنین ورقه نازکی فقط میتوانست به مدت یک فصل گرم دوام بیاورد. طول عمر معمول این ورقه ها 3 سال است و اخیراً نوعی ورقه پلاستیکی تولید شده است که 4 سال عمر دارد و به بازار نیز عرضه شده است .
نایلون گلخانه در زمستان سردتر از هوای داخل گلخانه است. وقتیکه هوای گرم و مرطوب گلخانه با پلی اتیلن سرد تماس پیدا میکند سرد میشود. در نتیجه بخار آب روی سطح پلی اتیلن به مایع تبدیل شده و از آنجاکه سطح، دافع آب است قطرات آب به پائین لغزیده و به هم میپیوندند. گیاهان مرطوب سریعتر بیمار میشوند و باعث گسترش بیماریها میشوند و در عین حال با افزایش رطوبت خاک میزان اکسیژن آن کمتر میشود. اگر سطح پلاستیک آب را سریعتر دفع میکرد، بخار متراکم به صورت قطرات ریز در میآمد که بسرعت به طرف سطح زمین جاری می شد. اسپری کردن سطح با یک ماده پاک کننده این تاثیر سودمند را خواهد داشت. ولی ماده پاک کننده خیلی سریع از روی سطح شسته میشود. مایعی بنام Sun clear وجود دارد که وقتی با اب رقیق میشود و در سطح پلاستیک اسپری شود، دوام خواهد داشت و کار ماده پاک کننده را میکند .
نتیجه دیگری که از این اسپری کردن بدست میآید، جلوگیری از کاهش انتقال نور است. در شب هر چیز گرم مثل گیاهان انرژی نورانی مادون قرمز (تابشی) به اطراف میتاباند. این وضعیت باعث میشود که مقادیر زیادی از گرما در گلخانه ها از دست برود. پلی اتیلن مانع ضعیفی در برابر نور مادون قرمز (IR) است. بکار بردن مواد نگهدارنده مادون قرمز (IR) در ساختن پلی اتیلن باعث نگهداری حدوداً نصف گرمای تابشی خواهد شد. در شبهای صاف و سرد به این وسطه میتوان تا حدود 25% از کل گرمای تابشی که از دست میرود را در گلخانه نگه داشت و در شبهای ابری فقط میتوان حدود 15% را ذخیره کرد .
نوری که در عمل فتوسنتز مورد استفاده قرار میگیرد تابش موثر (PAR) نامیده میشود که دارای طول موج 400-700 نانومتر است. انتقال PAR را میتوان با توجه به نوع و مواد شیمایی اضافه شده در پلی اتیلن تغییر داد. پلی اتیلنهایی که از عبور نور ماورای بنفش جلوگیری میکنند بطور متوسط حدود 78% از PAR را منتقل میکنند. پلی اتیلنهایی که مانع عبور IR می شوند و اتلاف انرژی تابشی را کاهش میدهند حدوداً 82% از PAR را منتقل میکنند. مقدار نور عبور یافته از میان دو لایه ای که گلخانه را پوشانده است در حدود مربع کسری اعشاری (کوچکتر از واحد) است که از یک لایه میگذرد.
پوشش دولایه :
امروزه عملاً تمام گلخانه های مدرن دارای پوشش پلاستیکی از سیستم هوای فشرده بین دولایه استفاده میکنند. دولایه پلاستیک که یکی از آنها مستقیماً روی سطح خارجی ورقه دیگر قرار می گیرند، توسط بالشتکی از هوای فشرده از یکدیگر جدا میشوند. لایه خارجی پلاستیک جهت کاهش نور ماوراءبنفش (U.V) باید 0.152mm ضخامت داشته باشد در حالیکه لایه درونی فقط نیاز به 0.102mm ضخامت دارد زیرا نور U.V در این محل کمتر است .
میزان کششی که به پلاستیک جهت نصب وارد میشود مهم است. زیرا پوشش پلاستیکی با تغییرات درجه حرارت منقبض و منبسط میشود. وقتیکه پوشش در یک روز سرد نصب میشود باید آنرا سخت کشید. در یک روز گرم بسته به مقدار درجه حرارتی محیط میبایست آنرا کمتر کشید تا در موقع انقباض در هوای سرد پاره نشود. اگر در هوای گرم پلاستیک محکم کشیده شود در هوای سرد زمستان پوشش پلاستیکی در نقاط اتصال پاره خواهد شد و برعکس در هوای سرد اگر ورقه محکم کشیده نشود شل شدن بیش از حد در هوای گرم باعث بوجود آمدن فضای اضافی هوا در بین دولایه خواهد شد .
یک کمپرسور هوا در داخل گلخانه برای دمیدن هوا بین دولایه پلاستیکی تعبیه میشود. معمولاً کمپرسور روی دیوار انتهایی گلخانه نصب میشود، سوراخی در دیوار انتهایی متصل به کمپرسور ایجاد میشود بطوریکه هوای تغذیه کننده کمپرسور از بیرون تامین میشود .
www.trashbag.ir
08658446340
09357794228
: فکس
02143854696
بستن *نام و نام خانوادگی * پست الکترونیک * متن پیام |